در استفاده از خودرو، اصطلاح «تعلیق» به تمام قطعاتی اطلاق میشود که وسیله نقلیه را به جاده متصل میکند. اجزای اساسی سیستم تعلیق خودروها در طول سالها پیشرفت زیادی کرده است و خودروهای مدرن از سیستمهای تعلیق پیشرفتهتری نسبت به قبل برخوردار هستند. با وجود تمام پیشرفتها در سیستمهای تعلیق، هر چند وقت یکبار مشکلاتی پیش میآید.
هر خودرو، کامیون و وسیله نقلیه کاربردی دارای سیستم تعلیق است که برای انجام سه کار طراحی شده است:
از وسیله نقلیه حمایت کنید
ضربهها و دیگر ضربهها را جذب کنید
اجازه دهید خودرو در پاسخ به فرمان فرمان راننده بچرخد
سیستم تعلیق ماشین از صدها قطعه مختلف تشکیل شده است و خودروها در طراحی سیستم تعلیق خود بسیار متفاوت هستند، اما هر سیستم تعلیق از زیرسیستمهای اصلی خاصی تشکیل شده است که برخی از آنها بیشتر از سایرین مستعد خرابی هستند.
آسیب پذیری اجزای سیستم تعلیق
انواع عمده اجزاء و سیستمهای تعلیق و میزان آسیبپذیری آنها عبارتند از:
- چرخ و لاستیک
- فنر
- کمک فنرها و پایهها
- پیوندها
- بوشها، بلبرینگها و اتصالات
- انواع سیستم فرمان
در ادامه هر یک از موارد فوق را بررسی خواهیم کرد.
۱. چرخ و لاستیک
لاستیکها در طول زمان فرسوده میشوند و در معرض بریدگی و سوراخ شدن در اثر برخورد با اجسام تیز و نشت آهسته یا ناگهانی ناشی از ضربه قرار میگیرند. از سوی دیگر، چرخها (در اثر خم شدن یا ترک خوردن) خیلی کمتر از کار میافتند، معمولاً فقط در پاسخ به ضربههای سخت ناشی از تصادفات یا برخورد به چالهها.
۲. فنر
امروزه هر خودرو و کامیونی مکانیزمی برای جذب ضربههای بزرگ دارد و این همیشه شامل نوعی فنر است، بخشی فلزی که در پاسخ به نیرو خم میشود. (در طول سالها، چند خودرو، بهویژه آنهایی که توسط کرایسلر ساخته شدهاند، از میلههای پیچشی استفاده کردهاند – میلههای فلزی که به جای خم شدن، ضربهها را با پیچیدن جذب میکنند – بهجای فنرهای سیمپیچ یا برگ، اما همه اینها اشکال مختلف فنر هستند).
فنرها گاهی اوقات ممکن است در اثر برخورد شدید خودرو با یک دستانداز بشکنند و بسیاری از آنها در نهایت (پس از سالها) دچار افتادگی میشوند، اما به طور کلی این قطعات نسبت به سایر اجزای سیستم تعلیق بسیار کمتر مستعد خرابی هستند. تمامی این موارد در دورههای آموزش تعمیر کمک فنر آموزش داده میشود.
۳. کمک فنرها و پایهها
نگهداری کمک فنر خودرو مسالهی مهمی است، در حالی که فنرها ضربهها را جذب میکنند، کمک فنرها (یا در اتومبیلهایی که دارای آنها هستند، پایهها که شبیه شوکها هستند) حرکت فنرها را پس از ضربه کاهش میدهند و از جهش بیش از حد خودرو جلوگیری میکنند.
شوکها و پایهها با روغن غلیظی پر میشوند و با گذشت زمان ممکن است روغن نشت کند و باعث از کار افتادن شوک یا استارت شود. ضربات و تصادفات نیز میتواند باعث نشتی شود یا به قطعات ظریف داخلی آسیب برساند.
۴. پیوندها
هر سیستم تعلیق شامل میلههای مختلف و سایر قطعات اتصال است که در مجموع چرخها را در جایی که قرار است نسبت به بقیه وسیله نقلیه قرار دارند نگه میدارند. بیشتر این اتصالات قطعات فلزی جامد هستند که به ندرت به جز در حوادث بزرگ از کار میافتند. با این حال، گاهی اوقات اتصالات و بوشهای مرتبط با هم فروخته میشوند و خرابی یک بوش میتواند نیاز به تعویض کل مجموعه داشته باشد.
۵. بوشها، بلبرینگها و اتصالات
از آنجایی که بیشتر قسمتهای هر تعلیق باید متحرک باشند، اتصالات مختلف توسط اتصالات انعطافپذیر به هم متصل میشوند. اینها شامل بوشها و یاتاقانها هستند، که اتصالاتی هستند که اجازه میدهند مقدار کمی پیچ و تاب یا لغزنده، اغلب بدون نیاز به روغن کاری، و اتصالات، که در کاربردهای خودرو اغلب از روان کنندهای مانند گریس استفاده میکنند تا امکان حرکت کنترل شده را فراهم کنند.
برخی از بوشهای تعلیق از لاستیک ساخته شدهاند که ممکن است به مرور زمان شکننده شده یا بشکند و منجر به خرابی شود. بسیاری از مفاصل تمایل به فرسودگی دارند که در ابتدا منجر به شل شدن و در نهایت به شکست میشود.
یکی از رایجترین مقصرها انتهای میله است که مفاصل روغن کاری شدهای هستند که بخشهای خاصی از اتصال فرمان را به هم متصل میکنند، مفاصل توپی که هم در سیستم فرمان یافت میشوند و هم به بازوهای کنترل متصل میشوند و بوشهایی که بازوهای کنترل را از هم جدا میکنند.
۶. انواع سیستم فرمان
هر سیستم فرمانی دارای پیوندهای متعددی است، برخی مفاصل مانند انتهای میلههای اتصال که در بالا ذکر شد، و نوعی جعبه فرمان، وسیله مکانیکی که چرخش فرمان را به حرکت چرخهای خودرو تبدیل میکند.
به طور کلی، اتصالات به احتمال زیاد خراب نمیشوند، در حالی که اجزایی مانند انتهای میله اتصالی این مشکل را دارند. جعبههای فرمان در نهایت فرسوده میشوند و سیستمهای فرمان رک و پینیون در خودروهای مجهز به فرمان هیدرولیک قویترین مستعد خرابی هستند.
فرمان هیدرولیک
بسیاری از خودروها مجهز به فرمان برقی هستند. از بین دو نوع فرمان برقی، سیستمهای هیدرولیک (یعنی آنهایی که از مایع پرفشار برای کمک به چرخاندن چرخها به راننده استفاده میکنند) بیشتر مستعد خرابی هستند. ممکن است سیال از خطوط پرفشار نشت کند، سوپاپهای ظریف گهگاه فرسوده شوند، تسمهای که پمپ فرمان را به حرکت در میآورد میتواند شل یا بشکند و در نهایت ممکن است خود پمپ از کار بیفتد.
فرمان برقی
بیشتر سیستمهای فرمان برقی موجود در خودروها و کامیونهای مدرن الکتریکی هستند، نه هیدرولیک. سیستمهای فرمان برقی شامل سنسورها، سیمها و محرکها (موتور) مختلفی هستند که هر کدام ممکن است از کار بیفتند، اما خوشبختانه چنین خرابیهایی کمتر از خرابی قطعات هیدرولیک است.
این بخشهای زیادی است، اما میتوان آن را به قانون کلی زیر ساده کرد: قطعات نرمتر سریعتر از قطعات سختتر فرسوده میشوند و قطعات مرطوب بیشتر از قطعات خشک. بنابراین، برای مثال، یک بوش لاستیکی نرم که باید با هر ضربه تغییر شکل دهد، احتمالاً قبل از یک میله فلزی جامد، نیاز به تعویض دارد (به دلیل سایش یا خرابی کامل)، و کمک فنر که حاوی مایع است بیشتر از فلز احتمال دارد خراب شود.